Daha çok binalarda ve diğer bazı hassas yapılarda kullanılan betonun kırılması sırasında kullanılan Royex kaya kırma sistemi, kaya kırma için tasarlanmış bir uygulamadır. Aslında beton dışarıdan değil, içeriden kırılmaktadır ve bu nedenle sıkıştırıcı kuvvet yerine germe kuvveti verilerek betonun denetimli patlatma ile kırılması esnasında daha verimli sonuçlar elde edilmektedir. İşlemeyen yapıların ya da yenilenen yapıların yıkımı sırasında beton kırma teknikleri uygulanmaktadır ve bu esnada çevreye rahatsızlık ve zarar vermeden kırma işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Beton Kırma

Döşemelere, beton duvarlar ya da betonarme herhangi bir yapıya içerden verilecek olan bir germe kuvvetinin uygulanması, beton kırma için gerekli olan kuvveti neredeyse %20 oranında azaltmaktadır.  Kentlerdeki alanlarda gürültü, ses, titretme, toz vs. gibi olumsuz faktörlerin oluşacağı göz önüne alındığında yıkım çalışmalarında patlatma veya mekanik beton yıkıcılar tercih edilmemekte. Bu nedenle de Royex gibi alternatif mikro patlatma teknikleri tercih edilmektedir. Dinamitin patlayıcı ve yıkıcı etkisine alternatif olarak geliştirilen bu teknik, beton veya kayaları mikro patlatma yani çatlatarak kırma sistemine dayanmaktadır.

Dinamit gibi yıkıcı etkisi büyük olan patlayıcılar yerine alternatif olarak kullanılan Royex, fazla gürültü ve titreşime neden olduğu için, kontrol edilmesi çok güç olduğu için her geçen gün daha az tercih edilen dinamitlerin yerini almıştır. Beton kırma işlemi çevreye duyarlı olmak adına büyük bir hassasiyet gerektirmektedir. Royex kartuşları fazla ağır olmadıklarından ve testereleme ya da kesme yaparak beton parçalarını birbirinden ayırdığından çevre hassasiyetine katkısı olan kompleks yapıdaki araçlardır.

BETON KIRIMI

Kaya kırma sistemleri uygulanırken betonun kırılması, içerden uygulanan sıkıştırıcı gerilmeye bağlı bir kuvvetin betonu çatlatmasına bağlı olarak gelişmektedir. Çevreye zarar vermemek, toz, kir ve gürültü ile çevrede rahatsızlık oluşturmamak için betonun patlayıcı kullanarak kırılması yenine mikro teknikler uygulanarak içerden gerilmelere bağlı olarak ayrıştırılması yapılmaktadır. Bu nedenle beton kırımı hassas bir iştir ve uygulayıcıların bu konuda deneyim sahibi olması gerekmektedir.

Gelişen ve değişen teknoloji ile birlikte beton kırımı için dinamit gibi yüksek gürültü ve büyük patlama etkisi oluşturan patlayıcılar yerine son dönemlerde daha hassas işlemler yapan mikro kırıcılar kullanılmaktadır. Beton yapıya içerden verilen germe kuvveti betonun çatlatmakta ve böylece çatlayan bloklar parça halinde yüzeye düşmektedir. Yapılacak olan detaylı incelemelerle beton kırımı için uygun olan kırıcıların belirlenmesi ve bu işi alanında uzman, deneyimli operatörlerin gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Kırılacak olan zeminin kolon, kiriş, perde duvar, yığma tuğla vs. olup olmamasına göre belirlenecek olan beton kırımı tekniği sonucu kullanılacak olan araç gereçler de seçilmelidir.  Beton kırma işlemlerinde hidrolik kırıcı yardımı ile de, 1500-2500 kg ağırlığında olan bu makineler büyük yapıların kırımı için en ideal olanlarıdır, beton kırımı gerçekleştirilmektedir. Tabi burada işi yapan kişilerin kırma sırasında betonları istenilen noktaya taşıma, kırma işlemini çevreyi rahatsız etmeden ve çevreye zarar vermeden gerçekleştirme, iş güvenliğini sağlama, mevcut zemine zarar vermeme gibi konularda hassas ve tecrübeli olması büyük önem arz etmektedir.

BETON KIRICI

Dinamitleri kuvvetli patlayıcı ve yıkıcı etkilerinden dolayı beton kırma işlemleri sırasında kullanımı gün geçtikçe azalmaktadır ve bunun yerine daha az zarar veren mikro tekniklerle geliştirilmiş beton kırıcı alternatif olmaktadır. Bu mikro kırıcılar, testereleme yaparak betonu kırmakta ve betonu dışarı çıkarmaktadır. Mikro kırıcıların şarj ağırlığı ile betonarmeyi kırdığı ve ateşlendiği zaman etrafında çok az titreşimlere yol açtığı ispatlanmıştır.

Beton kırımı, operatörün isteği doğrultusunda gerçekleştiği için kırma etkisi ve yönü, sondaj deliğinin açısı, derinliği gibi konularda operatör mikro beton kırıcı kullanarak beton kırma işlemini kolayca kontrol edebilmektedir. Bu durumda bilhassa apartman, bina, ev vs. gibi büyük yapıların yıkımı sırasında büyük bir imkân sağlamaktadır. Mikro kırıcılar hassas alanların yıkımı için geliştirilmiş ideal yapılardır. Kaya kırıcı kartuşlar da patlayıcı olmadan hassas biçimde kıra işlemleri gerçekleştirmektedirler.

Patlayıcı ruhsatının alınamadığı alanlarda kırma, kesme, parçalama gibi işlemlerin yapılmasına olanak tanıyan mikro beton kırıcı, patlama basıncı düşük araçlardır.  Bu nedenle de ses, titreşim ve hava şoku yaratmamaktadırlar. Elektrikli sistemle çalışmaktadırlar ve büyük blokların kırılması sırasında avantajlı kırma işlemleri sağlamaktadırlar. Şehir içindeki her türlü inşaat kırma işlemlerinde kullanılabilirler ve aynı anda birden fazla delik için kullanılabilmektedirler. Yıkım çalışmaları sırasında kırma işlemleri için kullanıldıkları gibi enkaz kaldırma çalışmalarında da kullanımları olanaklıdır. Köprü inşaatlarında takoz kaldırma, beton çalışmalarında da yüzeyleri demirden ayırmak için kullanımları gerçekleştirilmektedir.